Αλκαλική φωσφατάση

Table of Contents

Η αλκαλική φωσφατάση (ALP – Alkaline phosphatase) είναι ένα ένζυμο, το οποίο παράγεται σε διάφορα σημεία του σώματος. Αυτά περιλαμβάνουν το συκώτι, τα οστά, το έντερο και τον πλακούντα. Εκκρίνεται από το ήπαρ στη χολή, κι απαντάται κυρίως στους οστεοβλάστες και τα επιθηλιακά κύτταρα των χοληφόρων σωληναρίων. Βασική λειτουργία της είναι ο σχηματισμός νέου οστού. Ως εξέταση, η αλκαλική φωσφατάση χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση διαφόρων νοσημάτων, όπως η χολόσταση κι η νεοπλασία. Πραγματοποιείται με τη λήψη αίματος.

Γιατί εξετάζεται η αλκαλική φωσφατάση;

Η αλκαλική φωσφατάση εξετάζεται συνήθως στα πλαίσια της διαλογής, δηλαδή του ελέγχου για πιθανά νοσήματα πριν ο ασθενής εμφανίσει συμπτώματα. Η εξέταση αλκαλικής φωσφατάσης εμπεριέχεται στο μεταβολικό και το ηπατικό πάνελ. Εκτός από την πρόληψη, η εξέταση αυτή χρησιμοποιείται κι ως εργαλείο παρακολούθησης ήδη διαγνωσμένων παθήσεων του ήπατος, των οστών ή της χοληφόρας. Ελέγχεται τόσο η κατάσταση του ίδιου του ασθενούς, όσο και η ανταπόκριση που επιδεικνύει στη θεραπεία.

Σημαντικός τρόπος χρήσης της εξέτασης της αλκαλικής φωσφατάσης είναι η διάγνωση νοσημάτων επί επίδειξης συμπτωμάτων. Ενδείξεις ανάγκης εξέτασης του ενζύμου αποτελούν τα παρακάτω:

Κοιλιακό άλγος
Ναυτία ή/και έμετος
Οίδημα στα άκρα
Ίκτερος
Ακούσια απώλεια βάρους
Πόνος στα οστά ή/και τις αρθρώσεις
Συχνά κατάγματα
Αλλαγή στο χρώμα των κοπράνων

Αλκαλική φωσφατάση: Φυσιολογικές τιμές

Η αλκαλική φωσφατάση εξαρτάται από δύο σημαντικούς παράγοντες: το φύλο και την ηλικία. Στην παιδική κι εφηβική ηλικία, η αύξηση της alp είναι ραγδαία και μπορεί να φτάσει τιμές έως και τρεις φορές υψηλότερες του φυσιολογικού. Αυτό συμβαίνει λόγω της φυσιολογικής διεργασίας ανάπτυξης των οστών (οστεοβλάστηση). Στον αντίποδα, η αλκαλική φωσφατάση παρουσιάζει σταδιακή και μέτρια αύξηση στις γυναίκες μεταξύ 40 και 65 ετών, η οποία μπορεί να φτάσει έως και 50%.

Ενδεικτικά, οι φυσιολογικές τιμές αλκαλικής φωσφατάσης είναι:

45-115 IU/L για τους άνδρες
30-100 IU/L για τις γυναίκες

Πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματα της εξέτασης;

Οι αυξήσεις των επιπέδων της αλκαλικής φωσφατάσης διαφέρουν, ανάλογα με την πάθηση η οποία τις προκαλεί. Για παράδειγμα, μέτρια αύξηση του ενζύμου είναι πιθανό να μην υποδηλώνει παθολογία και να μη χρήζει περαιτέρω διερεύνησης. Υψηλή αύξηση του ενζύμου στο αίμα ενδέχεται να υποδηλώνει σοβαρή ηπατική ή οστική βλάβη, η οποία πρέπει να διαγνωσθεί μέσω άλλων εξετάσεων.

Αναλυτικότερα, η υψηλή συγκέντρωση της alp αφορά τις παρακάτω ηπατικές παθολογίες:

Κίρρωση του ήπατος: Πρόκειται για ηπατική νόσο προχωρημένου σταδίου, κατά την οποία ο υγιής ιστός του οργάνου αντικαθίσταται με ουλώδη.
Ηπατίτιδα: Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι ηπατίτιδας. Κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι η φλεγμονή που δημιουργούν στο ήπαρ.
Απόφραξη χοληδόχου πόρου: Προκαλείται κυρίως λόγω κακοήθειας, είτε του παγκρέατος είτε της χοληδόχου κύστης.
Χολική στένωση: Πρόκειται για κατάσταση κατά την οποία ο χοληδόχος πόρος στενεύει, με αποτέλεσμα να αδυνατεί να μεταφέρει σωστά τη χολή από το ήπαρ.

Όσον αφορά της οστικές παθήσεις, τα αυξημένα επίπεδα αλκαλικής φωσφατάσης ενδέχεται να υποδεικνύουν:

Νόσο Paget: Αποτελεί σπάνια, χρόνια διαταραχή των οστών, κατά την οποία παρατηρείται εκτεταμένη διάβρωση κι αναγέννηση προσβεβλημένων οστών.
Οστική μετάσταση: Πρόκειται για εξάπλωση καρκινικών κυττάρων από ένα σημείο του σώματος στα οστά.
Οστεογενές σάρκωμα: Αποτελεί επιθετικό τύπο καρκίνου των οστών.
Οστεομαλακία: Ασθενείς με οστεομαλακία ταλαιπωρούνται από αποδυναμωμένα οστά, τα οποία σπάνε εύκολα. Ενδέχεται να προκαλείται λόγω έλλειψης βιταμίνης D.

Αλκαλική φωσφατάση: Πότε πρέπει να ανησυχήσω;

Σε γενικές γραμμές, οι αλλαγές των επιπέδων φωσφατάσεις δεν είναι πάντοτε ανησυχητικές. Διάφοροι παράγοντες ενδέχεται να επηρεάσουν τις τιμές της, οι οποίοι δεν είναι απαραίτητο ότι υποδηλώνουν παθογένεια. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται συνήθως η χρήση αντισυλληπτικών φαρμάκων, η εγκυμοσύνη, ο ιός ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV), η ηλικία και διάφορες διατροφικές ελλείψεις. Οι διαφορές στα επίπεδα της alp θα πρέπει να συνδυάζονται με συμπτώματα ηπατικής ή οστικής βλάβης, ή προηγούμενη διάγνωση κάποιας πάθησης, για να ανησυχήσουν τον ασθενή. Ωστόσο, ο ιατρός θα συστήσει πάντοτε τη διενέργεια περαιτέρω εξετάσεων, πριν προχωρήσει σε διάγνωση.

Η Μικροβιολογική Πρόληψη σας προσφέρει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσετε εξέταση αλκαλικής φωσφατάσης με άμεσα κι έγκυρα αποτελέσματα! Κλείστε το ραντεβού σας εδώ.